Science Of Skate

 

Τι είναι το skateboard;
Είναι απλά μία πασίγνωστη και “δοξασμένη” σανίδα με ρόδες; Ή είναι ένα υψηλά μηχανικό επινόημα μέσω του οποίου τα παιδιά κατάφεραν να αναμορφώσουν και να διαμορφώσουν τον αστικό εξωτερικό χώρο, φέρνοντας δημιουργικότητα και στυλ στις άγονες ασφάλτους που διαρκώς εξαπλώνονται με ταχύτατους ρυθμούς;
Τα βασικά συστατικά ενός skateboard είναι εξαιρετικά ακριβή και απλά. Ένα skateboard αποτελείται από τρία εξαρτήματα: τη σανίδα, τις ρόδες(με ρουλεμάν) και τα συστήματα/ άξονες, τα οποία συνδέουν τις ρόδες με τη σανίδα και της επιτρέπουν να τσουλάει και να στρίβει.

Η Σανίδα:
Οι σημερινές πλέον και ήδη υπάρχουσες σανίδες αποτελούνται παραδοσιακά από 7 φύλλα (7-ply) ξύλου(καναδέζικη σφεντάμι /hard Canadian maple), τα οποία είναι στοιβαγμένα μαζί με τη χρήση κόλλας πολυβινυλίου (σε αλουμίνιο, μέταλλο ή μείγμα) και δένονται μεταξύ τους με ένα πρεσάρισμα (300psi) δημιουργώντας πολλαπλές σανίδες. Σε κάθε περίπτωση από 3-5 skateboards μπορούν να δημιουργηθούν με ένα πρεσάρισμα και μετά από μισή με μία ώρα τα σανίδια μετακινούνται από την πρέσα. Σε αυτό το σημείο τα σανίδια είναι εγκόλλητα και πολυστρωματικά σε ένα μείγμα που έχει σχήμα καμπύλης, δηλαδή σε ένα σχήμα που αποτελεί κοίλη (concave). Έπειτα, μετά από μέρες, τα σανίδια θα πάρουν την τελική τους μορφή τοποθετώντας τα σε μία μηχανή σκαλίσματος μετάλλου, η οποία θα ζυγοσταθμίσει τις άκρες της σανίδας και στη συνέχεια θα βαφτεί και θα είναι έτοιμη να βγει στην αγορά.

Το Ξύλο:
Γιατί σφεντάμι (maple wood); Γιατί απλά αυτό το είδος ξύλου έχει μοναδικά και σπάνια χαρακτηριστικά. Κανένα από όλα τα άλλα είδη – υλικά (από εποξική κόλλα -epoxy- έως γυαλί σε μορφή ινών -fiberglass-), με τα οποία έγινε προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα skateboard, δεν μπορούσε να συνδυάσει τόσο αποτελεσματικά την ανθεκτικότητα, την ελαστικότητα, την αίσθηση και την ανταπόκριση που έχει και μπορεί να αποδώσει το σφεντάμι.

Τα Concaves, kicktails, nose (καμπύλη, πίσω και μπροστά μέρος της σανίδας):|
Από τις αρχές του 1980 οι σανίδες είχαν σχήμα καμπύλης και τα άκρα ήταν στραμμένα προς τα επάνω. Όταν ένας skater αναφέρει τη λέξη “concave” εννοεί τον τρόπο με τον οποίο η σανίδα σχηματίζει καμπύλη από τη μία άκρη ,την μύτη(nose) έως και την άλλη ,το πίσω μέρος(tail). Αυτή η καμπυλότητα δυναμώνει και ισχυροποιεί τη σανίδα και επιτρέπει στον rider να έχει καλύτερο έλεγχο της σανίδας.
Αναφερόμαστε σε δύο σχήματα όταν ελέγχουμε την απόδοση ενός skateboard. Το πρώτο σχήμα είναι το concave, η τρισδιάστατη (το nose, το tail και το side to side concave) αυτή καμπύλη που έχει η σανίδα στο σύνολο της. Κάθε κατασκευαστής έχει το δικό του στυλ και τη δικιά του φιλοσοφία. Ορισμένων στηρίζεται στη λειτουργικότητα, δηλαδή στο πως νιώθει ο αναβάτης όταν τοποθετεί το πόδι του μέσα στην καμπύλη. Για να επιτύχουν την καλύτερη και πιο άνετη αίσθηση επιτρέπουν στους αναβάτες να δοκιμάζουν τις σανίδες πριν αυτές πάρουν το τελικό τους σχήμα και να εκφράζουν τη γνώμη τους για το αν είναι άνετες έως ότου επιτύχουν το σχήμα που είναι πιο λειτουργικό.
Το δεύτερο είναι το σχεδιάγραμμα. Αυτό είναι το σχήμα που σχηματίζει το περίγραμμα της σανίδας. Αν ακουμπήσεις μία σανίδα σε έναν τοίχο και αποτυπώσεις το περίγραμμα της τότε αυτόματα έχεις δημιουργήσει το σχεδιάγραμμά της. Πολλοί skaters είναι ικανοί κοιτάζοντας μόνο το σχεδιάγραμμα μίας σανίδας να αισθανθούν και να κρίνουν αν αυτή είναι καλή και αν τηρεί τις προϋποθέσεις. Και όπως συνηθίζεται να λέγεται στο χώρο: “όσο και αν προσπαθεί η επιστήμη της μηχανικής το τελικό αποτέλεσμα δεν έχει καμία αξία αν δεν προσφέρει άνεση στον αναβάτη”.
Το σημαντικότερο σε μία σανίδα είναι η διατήρηση, όσο το δυνατόν περισσότερο, της σκληρότητας της σανίδας που της δίνει το πολυπόθητο “pop” της, πράγμα στο οποίο συμβάλλουν σημαντικά και οι δύο κατηγορίες σχήματος της σανίδας. Λέγοντας “pop” εννοούμε το χτύπημα της σανίδας στη γη, πατώντας την με το πόδι και την αντίδρασή της μετά από το χτύπημα να σηκώνεται από το έδαφος. Όσο πιο σκληρή είναι η σανίδα τόσο το πέταγμα της κατά το χτύπημα είναι ψιλότερο και το “pop” της αυξάνεται.

Ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώθηκαν οι σανίδες με το πέρασμα του χρόνου:

Κατά τη διάρκεια του χρόνου το skateboarding πέρασε μέσα από πολλές φάσεις και η δημοτικότητά του διαρκώς αμφιταλαντευόταν. Έτσι αλλάζοντας οι αναβάτες το στυλ τους συχνά, αναλόγως με τις απαιτήσεις των καινούριων κόλπων που εμφανίζονται κάθε φορά και των terrain στα οποία εξασκούνται, αναγκάζουν και τους κατασκευαστές skateboard να διαμορφώνουν το σχήμα των σανίδων, έτσι ώστε αυτό να υποστηρίζει και να εμπλουτίζει όλα αυτά τα στυλ:
Δεδομένου ότι στις αρχές του 1970 επικρατούσαν τα “downhill riding”(κατάβαση σε πλαγιές) και “slalom riding” (κατάβαση με διαδοχικές στροφές) δημιουργούσαν σανίδες που έμοιαζαν με σκι χιονιού. Έπειτα, επικράτησαν τα πάρκα για skateboard και οι πισίνες, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία επίπεδων και φαρδιών (10 ίντσες) σανίδων που δεν είχαν nose ή μεγάλο tail και αυτό γιατί όλοι πήγαιναν μπροστά κάνοντας μόνο λαξεύματα μέσα στις πισίνες και τα πάρκα. Στη συνέχεια, το 1979, επικράτησε το street skateboarding. Τα πάρκα για skateboard έκλεισαν και οι αναβάτες αναγκαστικά βγήκαν στους δρόμους οπότε οι επίπεδες και φαρδιές σανίδες δεν ήταν πλέον εύχρηστες. Έτσι, οι κατασκευαστές δημιούργησαν πιο στενές σανίδες(8-9 ίντσες) και σιγά σιγά ξεκίνησαν να σηκώνουν τις άκρες (nose, tail) και να δίνουν σχήμα καμπύλης κάνοντας τες όλο και ποιο ανθεκτικές στα μεγάλα άλματα(jumps).
Το skateboard στις πισίνες, που ονομάστηκε “vert”, επανήλθε στα μέσα του 1980 με τη διαφορά όμως ότι οι πισίνες αντικαταστάθηκαν από τις ράμπες. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία και πάλι πιο φαρδιών σανίδων (9 ίντσες) με μεγάλες καμπύλες, σηκωμένες άκρες και με πολύ περισσότερα κόλπα σε σύγκριση με τη δεκαετία του ’70, που είναι η αιτία που παρέμειναν οι σηκωμένες άκρες και δεν τα έκαναν και πάλι επίπεδα. Έπειτα, με το “vert” να αργοπεθαίνει και να επικρατεί για μία ακόμη φορά το street skateboarding, κάτι που ισχύει μέχρι και σήμερα, ανάγκασαν τους κατασκευαστές να δημιουργήσουν πιο στενές σανίδες από ποτέ(7.3_7.5_7.75 ίντσες φάρδος), με πιο μεγάλη καμπύλη, με τις άκρες πολύ πιο σηκωμένες και αρκετά πιο λεπτές σε πάχος(από 3/8 έως και 420/1000 ίντσες).
Οπότε, το μέγεθος και το σχήμα του skateboard ήταν “ρευστό” και άλλαζε για να προσαρμόζεται στις ανάγκες και τις απαιτήσεις των αναβατών, με βάση τα ενδιαφέροντα και το στυλ των skateboarders έξω στους δρόμους. Πολλοί από τους καλύτερους riders εισήλθαν στην παραγωγή και κατασκευή skateboard, ίσως γι’ αυτό οι περισσότεροι κατασκευαστές skateboard είναι τόσο καλά ενημερωμένοι σχετικά με τις ανάγκες των skateboarders.

Οι Ρόδες: εκεί που το καουτσούκ συναντά το δρόμο:
Οι ρόδες του skateboard έχουν υποστεί δραματικές αλλαγές μέσα από το πέρασμα του χρόνου. Στις αρχές, οι ρόδες ήταν από ατσάλι, γεγονός που έκανε το skateboarding σκληρό, επίπονο και βάναυσο. Το χειρότερο, όμως, από όλα ήταν ότι το ατσάλι δεν είχε καμία αντίσταση λόγω τριβής και έτσι το να κάνεις skateboard ήταν σαν να πηγαίνεις ευθεία μπροστά. Στα τέλη του 1950, εμφανίστηκαν τα πρώτα εμπορικά skateboards, που όμως οι περισσότερες σανίδες ήταν ακόμη φτιαγμένες στο σπίτι. Το 1960, κάποιες βελτιώσεις που πραγματοποιήθηκαν, οδήγησαν στην εμφάνιση ροδών φτιαγμένων από πυλό, που ήταν μεν καλύτερες από τις ατσάλινες, αλλά δεν είχαν και τεράστια διαφορά. Όπως είχε πει κάποτε και ένας από τους πρώτους riders προσπαθώντας να περιγράψει πως είναι να κάνεις skateboard κάτω από τέτοιες συνθήκες: “είναι χειρότερα από την κόλαση, κινείσαι απίστευτα γρήγορα και οι κραδασμοί από την άσφαλτο είναι τόσο μεγάλοι που είναι ικανοί να τραντάξουν και να σπάσουν κάθε σου κόκαλο και όλα σου τα δόντια.. Ήταν περισσότερο σαν να κάνεις ηλεκτροσόκ παρά οτιδήποτε άλλο”.(Bob Schmidt, 1999)
Στις αρχές του 1970 εμφανίστηκαν οι πρώτες καινοτομικές ρόδες που κατάφεραν να μετατρέψουν το skateboard από δραστηριότητα σε ένα πραγματικά γνήσιο και σοβαρό άθλημα. Οι ρόδες από ουρεθάνη και η αντοχή που είχαν, άλλαξαν το skateboarding για πάντα και οδήγησαν στην επόμενη μεγάλη έκρηξη της δημοτικότητας του skateboard.
Οι πρώτες ρόδες από ουρεθάνη ήταν προσωπική εργασία του Frank Nasworthy, ο οποίος, αφού είδε κάποιες πειραματικές ρόδες από ουρεθάνη φτιαγμένες για roller- skate στην πίσω αυλή ενός φίλου του, συνειδητοποίησε ότι τέτοιες ρόδες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και στα skateboards. Ο Nasworthy και οι φίλοι του, τις δοκίμασαν και βρήκαν ότι η εποχή του “ηλεκτροσόκ” είχε τελειώσει γι’ αυτούς και αντικαταστάθηκε από την ομαλότητα, την ευστάθεια και τη σταθερότητα. Το skateboarding στις αρχές του 1970 βρισκόταν σε ύφεση, αλλά άρχισε να ανακάμπτει με την εμφάνιση των ροδών του Nasworthy, οι οποίες ονομάστηκαν “Cadillacs”.
Οι ρόδες από ουρεθάνη είναι τέλειες για το συγκεκριμένο άθλημα και αυτό γιατί έχουν μοναδικές ιδιότητες. Η πρώτη είναι ότι έχει ικανοποιητική αντίσταση στην τριβή, που σημαίνει ότι η ρόδα θα έχει μία διάρκεια ζωής. Το δεύτερο και ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι η ουρεθάνη μπορεί και μαγκώνει στο έδαφος. Θα γλιστρήσει αν σπρώξεις, άλλα θα δώσει και αντίσταση λόγω τριβής. Αυτό σημαίνει ότι μπορείς εσύ να έχεις τον έλεγχο της σανίδας. Τέλος, οι σύγχρονες ρόδες από ουρεθάνη έχουν πραγματικά υψηλή ανθεκτικότητα, ευκαμψία και ελαφρότητα που σημαίνει ότι, παρόλο που οι ρόδες δεν λειτουργούν με αέρα, αφού είναι στέρεο υλικό, έχουν τη δυνατότητα να κινούνται με μεγάλη ταχύτητα.
Επίσης, πρέπει να τονιστεί, ότι οι ρόδες που έχουν χρώμα μπορεί να χάνουν τις δυνατότητες τους και να εξασθενίζουν. Η ουρεθάνη κανονικά έχει ένα λευκό καθαρό χρώμα όταν είναι ατόφια χωρίς άλλους παράγοντες. Βαφική ή χρωστική ύλη καταλαμβάνει χώρο που κανονικά θα έπρεπε να είναι ουρεθάνη και λιγότερη ουρεθάνη σημαίνει λιγότερη ανθεκτικότητα και ελαστικότητα. Η βαφική είναι αναμφισβήτητα καλύτερη από τη χρωστική, η οποία πραγματικά καταλαμβάνει αρκετό χώρο. Πολλοί όμως είναι αυτοί που πιστεύουν ότι η βαφική μεταβάλλει τη χημική δομή της ίδιας της ουρεθάνης. Αν κάποιος ψάχνει για ρόδες με υψηλή απόδοση, τότε εμείς προτείνουμε μία ατόφια και καθαρή ρόδα.
Έτσι, καθώς η ρόδα γυρνάει, το τμήμα που εφάπτεται με το έδαφος τείνει να γίνεται επίπεδο σε εκείνο το κομμάτι, λόγω του βάρους του skateboarder που πιέζει προς τα κάτω. Η ρόδα από ουρεθάνη, επειδή είναι ελαστική και ευπροσάρμοστη, επιστρέφει στην αρχική της μορφή αρκετά γρήγορα, πιέζοντάς την μπρος και πίσω κόντρα σε ένα πεζοδρόμιο πριν η ρόδα χάσει την επαφή με το έδαφος. Αν η ρόδα καθυστερεί να ανακτήσει το σχήμα της και το τμήμα που τείνει να γίνει επίπεδο δεν εφάπτεται πλέον με το έδαφος τότε η ενέργεια που οδήγησε στην παραμόρφωση έχει χαθεί και οι ρόδες γυρνάνε πιο αργά. Τώρα είναι πολύ πιθανό να σκεφτείτε ότι ίσως θα ήταν καλύτερα να χρησιμοποιούμε μία ρόδα που δεν έχει την ικανότητα να διαμορφωθεί και να παραμορφωθεί. Αυτό όμως δεν ισχύει γιατί μία ρόδα που είναι αρκετά σκληρή θα πιέσει το πεζοδρόμιο με τέτοιο τρόπο ώστε να πρέπει το ίδιο το πεζοδρόμιο να παραμορφωθεί κάτι που οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας. Εξάλλου, μία πιο σκληρή ρόδα δεν απορροφάει τους κραδασμούς και χάνει όλα τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από το να κάνεις skateboard με ευστάθεια και ομαλότητα που ήταν τρομερό επίτευγμα σε σύγκριση με την εποχή που υπήρχαν οι πήλινες και οι ατσάλινες ρόδες.

Τα Ρουλεμάν:
Οι ρόδες “Cadillac” έφεραν την επανάσταση στο skateboarding με το ομαλό και σίγουρο skateboarding πάνω σε ουρεθάνη, αλλά ανεξάρτητα από αυτό υπήρχε ένα ακόμη μεγάλο μειονέκτημα: τα ρουλεμάν. Όπως και οι πρώτες ρόδες του skateboard, έτσι και τώρα, οι “Cadillac” είχαν απλά ρουλεμάν, τα οποία ήταν εκτεθειμένα και μπορούσαν εύκολα να γεμίσουν με άμμο και χαλίκια από το δρόμο. Αυτές οι ρόδες κυλάνε αργά, και τα ρουλεμάν έχουν μικρή διάρκεια ζωής. Με την έλευση της ακρίβειας ήρθαν και τα στεγανοποιημένα κυκλικά ρουλεμάν που τα άλλαξαν όλα αυτά.
Το βραβείο για τη σχεδίαση της ρόδας πηγαίνει στον Nasworthy που έφτιαξε τις “Cadillac” το 1972. Αλλά δημιούργησε μία ρόδα παραλείποντας την ανάγκη για δημιουργία νέων ρουλεμάν και άφησε τα παλιά. Το 1974 ο Richard Novak σκαρφίστηκε ένα σχέδιο με αεροστεγή ρουλεμάν σε κάθε ρόδα. Και έβαλε δύο σε κάθε πλευρά των συστημάτων, στον άξονα τροχού και πραγματικά αυτό ήταν που αναβάθμισε το skateboarding, γιατί από τη στιγμή που οι ρόδες ενσωμάτωσαν τα ρουλεμάν μπορούσαν να πηγαίνουν με μεγαλύτερη ταχύτητα, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και να δεχτούν πολύ περισσότερη τεχνολογία. Ο συνδυασμός της ρόδας από ουρεθάνη και των ρουλεμάν μεταμόρφωσαν τα skateboard από μία απλή σανίδα σε ένα εκπληκτικό, ομαλό και σίγουρο αστικό μέσο μεταφοράς.
Καθώς όλες αυτές οι νέες καινοτομίες έλαβαν χώρα οι ρόδες του skateboard δεν επιδέχτηκαν καμία αξιοσημείωτη αλλαγή, μόνο κάποιες μικρές στο μέγεθος, στο σχήμα και στη σκληρότητα ανάλογα με τον τύπο και το στυλ του skateboard style που επιλέγει να κάνει ο αναβάτης. Το μέγεθος γενικά δεν παίζει κάποιο σημαντικό ρόλο, η ταχύτητα είναι αυτό που μετράει. Απλά οι λίγο μεγαλύτερες ρόδες είναι καλύτερες για “vert skating” , οι οποίες είναι 66 χιλιοστά. Το “Street skating” χρησιμοποιεί γενικά πιο μικρές ρόδες από 51 – 57 χιλιοστά.
Τι είναι τα συστήματα/ άξονες (trucks);
Το “τιμόνι” του skateboard βρίσκεται στο κάτω μέρος της σανίδας και είναι ένα επινόημα που ονομάζεται σύστημα / άξονας (trucks). Τα συστήματα αποτελούνται από μία βάση από έλασμα μετάλλου (τοποθετημένη στο κάτω μέρος του ίδιου του skateboard), από έναν άξονα τροχού (axle), ο οποίος στρέφεται πάνω σε δύο μαξιλαράκια από ουρεθάνη (τριβέας άξονα, bushings) και τέλος από έναν άξονα περιστροφής (pivot point). Αυτή η κατασκευή καθιστά ικανές τις ρόδες (που είναι προσαρτημένες στον άξονα τροχού) να περιστρέφονται πάνω σε προκαθορισμένη τροχιά, η οποία επιτρέπει στο skateboard να στρίβει.
Αυτή η κατασκευή επιτρέπει στον skateboarder να στρίβει απλά παίρνοντας μία κλίση (αν κλίνει προς τα δεξιά και το skateboard θα πάει δεξιά). Ένα παξιμάδι (kingpin) διευκολύνει τη δυνατότητα στροφής. Έτσι, σφίγγοντας το παξιμάδι αυτό συμπιέζει τα μαξιλαράκια από ουρεθάνη (bushings) προκαλώντας σκλήρυνση στην συμπεριφορά και κίνηση των αξόνων / συστημάτων (trucks). Αυτή η ενέργεια κάνει τη σανίδα πιο σταθερή, άλλα δυσκολεύει την ευελιξία μας, δηλαδή τη δυνατότητα για στροφές. Αν το χαλαρώσουμε, η σανίδα θα γίνει πιο εύκαμπτη και χαλαρή, αλλά θα είναι πιο εύκολο να στρίβουμε.
Τα πιο γνωστά trucks όλων των εποχών και τα πιο αναγνωρισμένα από όλους τους skateboarder ήταν τα Independent Truck, γιατί είχαν τη δυνατότητα να προσφέρουν ένα συνδυασμό από ομαλότητα, ευελιξία, στερεότητα, αντοχή και δύναμη. Γενικά, συμπεριλάμβανε όλα τα χαρακτηριστικά που απαιτούσε κάθε skateboarder. Από τότε τα trucks έχουν υποστεί ελάχιστες αλλαγές και βελτιώσεις.

Τελικά το μόνο που μετράει είναι το skateboard:
Το πιο σημαντικό όταν δημιουργείς trucks, πέρα από όλη την επιστήμη της μηχανικής, είναι το πώς νιώθει ο αναβάτης, γι’ αυτό το λόγο οι εταιρίες όταν κατασκευάζουν trucks πάντα συμμερίζονται και καταγράφουν τη γνώμη των skateboarder και κάνουν τις ανάλογες βελτιώσεις. Τίποτα δεν γίνεται αυθαίρετα και πάντα όλα δημιουργούνται κάτω από την επίβλεψη των πιο αρμόδιων που δεν είναι άλλοι από τους ίδιους τους riders.
Έτσι, όταν φτάνουμε στην ουσία του προβλήματος, που δεν είναι άλλη από τη σχεδίαση ενός skateboard, τίποτα δεν έχει σημασία αν η σανίδα δεν γίνεται ένα με τα πόδια και το σώμα του skateboarder.
Το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι νέοι κατασκευαστές είναι ότι σπαταλούν υπερβολικά πολύ χρόνο με το να ασχολούνται με τη μηχανική και τη φυσική ενός νέου σχεδιασμού χωρίς στην προσπάθειά τους να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη και τις γνώσεις των riders. Μπορεί με αυτό τον τρόπο να δημιουργήσεις το πιο εξελιγμένο τεχνολογικά κομμάτι χωρίς όμως αυτό να έχει την επιθυμητή συμπεριφορά και να μην συμβαδίζει με τις απαιτήσεις του αθλήματος. Η λύση είναι μία: “συμβουλευτείτε τους ίδιους τους αθλητές”.
Η επιστήμη της μηχανικής σε συνδυασμό με την πολύ προσωπική σχέση του αναβάτη με τη σανίδα αποτελεί τη “συνταγή” για ένα skateboard που θα ξεπερνάει κάθε προηγούμενο και δεν θα παρουσιάζεται πλέον απλά σαν μία σανίδα πάνω σε τέσσερις ρόδες.